اوباما افزود: «البته ما روی این موضوع حساب نمیکنیم و این چیزی است که من میخواهم روی آن تاکید کنم چون حتی در همین هفتههای اخیر و امروز که ما توافق را اعلام کردیم، آنچه برای من قابل توجه است آن است که به طرز فزایندهای منتقدان در حال تغییر موضع در قبال مساله هستهای هستند و به این سمت در حال حرکتند که خوب اگر حتی موضوع هستهای حل شد، آنها همچنان از تروریسم حمایت میکنند و آنها رفع تحریمها را هم بدست میآورند. در نتیجه آنها پول بیشتری برای براه انداختن چنین اقدامات بدی خواهند داشت. این موضوع محتمل است و ما به طور سیستماتیک در برابر این موضوع از متحدانمان کشورهای خلیج فارس، اسرائیل حفاظت خواهیم کرد تا مانع اقداماتی که آنها خارج از برنامه هستهای انجام میدهند شویم اما نقطه و موضوع محوری در اینجا آن است که آنها به سلاح هستهای نرسند».
او در پاسخ به سوالی درباره موضع ولادیمیر پوتین در قبال مذاکرات ایران گفت: «روسیه در این موضوع کمک کرد. من میخواهم با شما رو راست باشم. با توجه به اختلافات زیادی که ما با روسیه اکنون در قبال اوکراین داریم من در این باره(کمک روسیه در قبال مذاکرات ایران) اطمینان نداشتم. پوتین و دولت روسیه به نحوی(در این موضوع) در کنار هم قرار گرفتند که من متعجب شدم و ما اگر روسیه در کنار ما و دیگر اعضای گروه 1+5 نبود و بر یک توافق قوی تاکید نمی کرد، به این توافق نمیرسیدیم. من با این حقیقت که چند هفته گذشته آقای پوتین به من زنگ زد و درباره سوریه صحبت کرد، تشویق شدم. فکر میکنم آنها به این اعتقاد رسیدند که نظام اسد در حال از دست دادن تسلط خود بر قسمتهای بیشتر و بیشتری از سرزمین سوریه است و اینکه اگرچه فرض تسلط (مخالفان) یا محو رژیم سوریه قریبالوقوع نیست اما هر روز به نسبت روز قبل احتمال آن قوی و قویتر میشود. این فرصتی به ما برای یک بحث جدی با آنها میدهد».
خبرنگاری سوال کرد «چرا ایرانیها باید نگران پاسخ نظامی آمریکا در صورت نقض توافق هستهای باشند». اوباما در پاسخ ادعا کرد: «چون ما میتوانیم اگر بخواهیم و انتخاب کنیم ارتش آنها را از بین ببریم و من فکر میکنم آنها آمادگی و میل من برای اتخاذ اقدام نظامی در جایی که آنرا برای منافع امنیتی ملی آمریکا مهم بدانم، دیدهاند.»
وی گفت: «اکنون من معتقدم که آنها به تلاش برای اقدام جهت قادر بودن به کسب منافع ناشی از مشروعیت بینالمللی، تجارت و کاهش تحریمها علاقه دارند در حالی که همزمان از طریق نیروهای نیابتی خود به روشهای مخربی در منطقه در حال اقدام هستند. این الگوی آنها بوده و برای ما بسیار مهم است تا بالاتر از آنچه نیروهای نیابتیشان انجام میدهند اقدام کرده و آنها را مسئول اقداماتشان بکنیم. این بخشی از گفتگوهایی است که ما با کشورهای خلیج فارس داریم».
وی درباره موضع جمهوریخواهان آمریکا در قبال مذاکرات هستهای ایران گفت: «این موضوع که بسیاری از مقامات کنونی منتخب جمهوریخواه از این توافق حمایت کنند، مورد تردید است. البته با توجه به رقابتهای درون حزبی مقدماتی و در میان بسیاری از قانونگذاران کنگره یک خط حزبی خاصی وجود دارد که باید روی آن راه رفت اما این مساله(حمایت جمهوریخواهان از توافق) کاملا از روی میز محو شده نیست. من علاقه خواهم داشت تا ببینم فردی مثل رند پائول در این باره چه خواهد گفت. البته اگر یک رئیسجمهور جمهوریخواه جانشین من شد که البته در این صورت من هر کار ممکنی برای مانع شدن از تحقق چنین موضوعی خواهم کرد، رئیسجمهور جمهویخواه از منظر محدود کردن برنامه هستهای ایران در یک موضع بسیار قویتری در قیاس با وقتی که من به قدرت رسیدم قرار خواهد داشت.
اوباما افزود: «او(رئیسجمهور آینده) در موضعی خواهد بود که در آن 98 درصد مواد اتمی آنها به خارج از کشور فرستاده شده است و او خواهد دانست که اکثر سانتریفیوژها برداشته شدهاند و هیچ رآکتور آب سنگینی آنجا نیست و همچنینی اینکه جامعه بینالمللی روی این توافق امضا کرده است. او همه آنچه که ما درباره رژیم بازرسی یاد گرفتهایم، خواهد دانست و او همچنان در موضعی خواهد بود که ما همه توان و زرادخانه نیروهای مسلح مان، سرویسهای دیپلماتیک و اطلاعاتی مان را داریم تا به احتمال تقبل ایران بپردازیم. آنها(جمهوریخواهان) اکنون این موضوع را تایید نمیکنند و این کاملا موضوعی فرضی است چون من درباره اینکه جانشین دموکرات دارم، احساس خوبی دارم اما من فکر میکنم این مساله(توافق هستهای) بر مبنای تلاشها و ایدههای فراحزبی ایجاد شده است و ما بدون حمایت قوی کنگره بر مبنای فراحزبی برای اعمال تحریمهای ایران نمیتوانستیم به آن برسیم. آنها مستحق و لایق اعتبار زیادی هستند و وقتی ما در حال اجرای این توافق هستیم، این مساله ثابت خواهد شد که این نه تنها برای ما خوب است بلکه برای جهان هم همینطور است».
وی در ادامه درباره اقدامات آمریکا در قبال حفاظت از متحدان افزود: «فکر نمیکنم مناسب باشد که من درباره جزئیات خاص توافقات امنیتی یا کاری که ما شاید در حال انجام آن باشیم، حرف بزنم اما آنچه میتوانم بگویم آن است که این فرایند در حال انجام است. درباره اسرائیلیها این منصفانه است که بگویم تحت ریاست جمهوری من ما اقدامات بسیار بیشتری از دولتهای قبل برای بالا بردن توامندیهای اسرائیل انجام دادهایم و من گفتهام که از منظر تضمینهای امنیتی از سوی آمریکا آماده فراتر رفتن از حجم کنونی تعهدات هستم. میخواهم تاکید کنم که نگرانیهای مردم مشروع هستند. حزبالله دهها هزار موشک دارد که به سمت اسرائیل نشانه رفتهاند و موشکهای آنها پیچیدهتر شدهاند. ممنوعیت ارسال و انتقال این سلاحها آنچه که باید موفق نبودهاند. نگرانیهای مشروعی از سوی کشورهای خلیج فارس درباره تلاش ایران جهت تحریک به اتفاقات و حوادثی در داخل کشورهای آنها وجود دارد و این موضوع مطرح نیست که آنها دچار پارانوید و اختلال شدهاند. ایران در حال اقدام و فعالیت به روشی غیرسازنده و خطرناک است. آنچه من گفتم آن است که ما باید حواسمان را روی این موضوع متمرکز کنیم که ایران مجهز به سلاح هستهای بسیار بیشتر آسیب خواهد زد و ما در یک موضع بسیار بدتری برای ممانعت از آن خواهیم بود».
وی با غیرممکن خواندن حذف غنیسازی اورانیوم توسط ایران گفت: اکنون نخستوزیر نتانیاهو و بسیاری از منتقدان ترجیح خواهند داد که ایرانیها هیچ ظرفیت هستهای نداشته باشند اما این موضوع مستلزم از بین بردن دانش در داخل ایران است. فناوری هستهای امروز آنقدرها پیچیده نیست و در نتیجه این تفکر که معیار موفقیت باید آن باشد که ایا آنها توانمندی احتمالی برای بدست آوردن سلاحهای هستهای را دارند، نباید باشد و این نمیتواند معیار باشد. سوال آن است که ایا ما نوعی از رژیم بازرسی و پادمان و اجماع بینالمللی را داریم که در نتیجه آن برای آنها ارزش حرکت به سمت بمب را دارد یا نه؟ ما به این موضوع رسیدیم».
اوباما با اشاره به احتمال ادامه اقدامات نتانیاهو در قبال مذاکرات هستهای به منظور تاثیرگذاری روی کنگره گفت: «شاید نخستوزیر فکر میکند او میتواند بیشتر روی بحث کنگره اثر بگذارد اما من مطمئنم ما قادر خواهیم بود این توافق را نگهداریم و بدون ممانعت کنگره آن را اجرا کنیم. البته پس از انجام این موضوع اگر آنچه او فکر میکند درست باشد، من (با او) خواهم نشست و برخی سوالات بسیار سخت خواهم پرسید: چطور ما مانع دستیابی حزبالله به سلاحهای پیشرفته شویم؟ چطور ما موفقیت گنبد آهنین که آمریکا با اسرائیل برای توسعه آن کار کرده و سبب حفاظت از جانهای اسرائیلیها شده را بیشتر کنیم؟ همینطور من در حال گفتگو با کشورهای خلیج فارس هستم تا درباره داشتن یک سیاست ممانعت و جلوگیری موثرتر، ساختارهای حکومتی و نظامی موثرتر در نواحی سنی نشین که به مکانی خالی برای اقدامات داعش تبدیل شده و در برخی جاها مورد استفاده اقدامات ایران قرار گرفته، صحبت کنم».
اوباما گفت: «من سعی کردم به افرادی از جمله نخستوزیر نتانیاهو توضیح دهم که در صورت عدم توافق با ایران، توانایی ما برای حفظ این تحریمها عملی نبود. در ذهن داشته باشید که فقط ایران نیست که در حال پرداخت بها برای تحریمها است. چین، ژاپن، کره جنوبی،هند و تا حد زیادی همه واردکنندگان نفت جهان که قبلا از ایران نفت وارد میکردند خودشان را در موقعیتی یافتهاند که برای آنها هم میلیاردها دلار به دلیل تحریمها هزینه داشته است. از برخی منظرها، آمریکا کمترین بها را برای حفظ تحریمها پرداخت کرده چون ما با ایران اصلا تبادلات تجاری نداشتیم. آنها فداکاری زیادی کردند و دلیل آن هم به خاطر دولت من، دیپلماتها ما و گاهی اوقات به خاطر شخص من بود که قادر به اقتاع آنها مبنی بر اینکه تنها روش برای حل این مشکل هستهای اعمال این تحریمها است، بوده و اگر آنها ببینند ما از آنچه کارشناسان فنی مکانیسم مشروع برای اطمینان از عدم حصول ایران به سلاح هستهای میدانند، خارج شویم و اگر ببینند تلاشهای دیپلماتیک ما صادقانه نبود یا تنها تلاش برای در برگرفتن موضوع هستهای نبود بلکه به خاطر اختلافاتی که ما با ایران داریم، بود، پس از آن صراحتا بگویم آن تحریمها به سرعت شروع به فروپاشی میکنند و شاید ایران نتواند 150 میلیارد دلار بدست آورد اما آنها به قسمت زیادی از آن دست خواهند یافت چون ما نمیتوانیم این حمایت از تحریمها را نگه داریم».
وی درباره توافق هستهای و تاثیر آن بر اقتصاد مردم ایران مدعی شد: «به آنها میگویم که این یک فرصت تاریخی است. اقتصاد آنها در نتیجه تحریمها راکد و ایستا باقی مانده است. اکنون آنها توانایی آن را دارند که با اتخاذ برخی اقدامات قاطعانه روابطشان را به مست روابط سازنده تر با جامعه جهانی سوق دهند و آنها و رهبران آنها باید این فرصت را غنیمت بشمرند و واقعیت آن است که ایران یک قدرت منطقهای خواهد بود و باید باشد. آنها یک کشور بزرگ و پیچیدهای دارند. آنها با رفتارشان نیازی به خصومت و مخالفت با همسایگانشان ندارند. ضروری نیست که آنها در بدنام کردن اسرائیل یا تهدید اسرائیل یا رد هولوکاست یا اقدامات ضد یهودیگری مشهور باشند».
اوباما در بخش دیگری از این مصاحبه هم مدعی شد: «من برای مدتهای طولانی اعتقاد داشتم که ما باید کاهش خصومتهای جاری بین فرقههای شیعه و سنی در منطقه را تشویق کنیم. وقتی من با متحدان خلیج فارس در کمپ دیوید صحبت میکردم آنها صراحتا میگفتند که ما خودمان را کشورهای عربی و نه سنی و شیعه میدانیم و فکر میکنم آنها به آن حرف اعتقاد داشتند و بسایری از آنها میگویند که شهروندان شیعه ما شهروندان کامل بوده و با آنها با مساوات برخورد میشود اما آنچه من فکر میکنم غیرقابل رد کردن است آن است که نیروهای فرقهگرایانه که در منطقه رها شدهاند به شرارت و تخریب آنچه در مکانهایی شبیه به سوریه، عراق و میگذرد میافزایند و بهترین شانس ما برای کاهش دادن دامنه این درگیریها آن است که سعودیها و دیگر کشورهای سنی یا عربی حداقل یک مکالمه عملگرایانه با ایران داشته باشند گفتگویی که در آن ذکر شود که "درگیری که ما اکنون حامی آن هستیم میتواند همه ما را در شعلههای آتش فرو برد"».
وی افزود: «هیچ کسی در اینکه داعش بخشهای بزرگی از سرزمین بین دمشق و بغداد را کنترل کند، سود ندارد و این موضوع برای ایران هم خوب نیست. این موضوع برای آنها هم حفظ یک منطقه حائل را سخت میکند موضوعی که از زمان جنگ عراق-ایران برای آنها انگیزه مهمی بوده است. این موضوع برای سعودیها هم خوب نیست و به طرق مختلف آنها را هم آسیبپذیر میکند و حقیقت آن است که برای مردم آن نواحی هم خوب نیست. شما خبرها درباره بهار عربی را دیدید اما قطعا از زمانی که بهار عربی شروع شد و شما برای کودکان این منطقه گریستید نه تنها بریا آنهایی که در سوریه بی خانمان شدند و آنهایی که اخیرا از وضعیت بد انسانی در یمن رنج میبرند بلکه برای جوانان ایرانی و سعودی یا کویتی که از خود میپرسند "چرا ما چشم انداز و امیدی که یک فنلاندی، سنگاپوری، چینی، اندونزیایی یا آمریکایی نداریم؟ چرا ما همان احتمالی و امید را نمیبینیم؟" و من فکر میکنم این چیزی است که رهبران باید بر روی آن تمرکز کنند».
اوباما افزود: «آمریکا باید به متحدان عرب سنی خود گوش دهد اما نباید در این دام بیافتد که به آنها اجازه دهد هر مشکلی را به ایران نسبت داده و این کشور را متهم کنند. شهروندان تعدادی از کشورهای خلیج فارس حامی بزرگ جنبشهای جهادگرایی سنی که به همان اندازه(ایران) ثبات زدا بودهاند. در برخی موارد از قبیل حوثیها در یمن، من فکر میکنم درباره دخالت ایران مبالغه شده و بیش از حد حرف زده شده است. وقتی (گزارشهای) اطلاعاتی خودمان را میبینیم این درک به ما دست نمیدهد که ایران به گونه استراتژیک اینطور فکر میکند که "بیایید حوثیها را به سمت صنعا رهسپار کنیم". این بیشتر نشاندهنده ضعف حکومت در یمن بود. اکنون آنها میخواهند از این موضوع استفاده کنند. اغلب آنها فرصتطلب هستند و این بخشی از دلیل این استدلال من برای متحدانمان در منطقه بوده است که بیایید به دادن فرصتها به ایران برای موذیگری و شیطنت پایان دهید. جوامع خودتان را تقویت کنید. جوامع فراگیر باشید و اطمینان حاصل کنید که جمعیت شیعه شما اینطور حس نکنند که به آنها توجهی نمیشود. به رشد اقتصادی فکر کنید. اطمینان داشته باشید که ما ظرفیت نظامی بهتری برای کارهایی چون جلوگیری (از ایران) داریم. هر چه بیشتر این کارها انجام شود این سطحی از بازدارندگی لازم را ایجاد میکند چون بسیار بعید است که شما ببینید ایران شروع به حمله مستقیم کند حمله کشور به کشور دیگر به متحدان ما در منطقه. آنها میدانند که چنین کاری به ما دلیلی برای بکارگیری توان کاملمان برای از بین بردن قسمت اعظم ظرفیت نظامی آنها در زمانی سریع خواهد داد».
خبرنگار درباره احتمال تقبل ایران از توافق هستهای پرسید که اوباما مدعی شد: «ما فردی مثل ارنست مونیز را داریم که بسیار کمک کننده است چون او به ما اطمینان داد که اگر مکانیسمهای خوبی برای راستی آزمایی و بررسی نمونهها داشته باشیم، طول مدت و عمر این موضوعات(حرکت به سمت سلاح) طولانی است. فیزیک دوران دبیرستان من شاید برابر با فیزیک ارنست مونیز نباشد اما میدانم که راحت نیست ناگهان مواد رادیواکتیو را پنهان کرد. این موضوع درباره اینکه ایران شاید مواد با قابلیت دوگانه را که قابل استفاده در برنامههای هستهای هستند، وارد کند هم صدق میکند. ما مکانیسمهای بی سابقهای ایجاد کردهایم تا قادر به نگاه به هر یک از آن مواد وارد شده بیاندازیم و بگوییم "شما باید به ما نشان دهید این ماده چگونه استفاده میشود تا اطمینان حاصل شود از آنها برای اقدامات دیگر بهره گرفته نشود».
وی افزود: «اگر میشوید منتقدی میگوید "این رژیت بازرسی 100 درصد مورد اطمینان نیست" از نظر من از لحاظ نظری هیچ چیز 100 درصد مورد اطمینان نیست اما اگر ملاک آن چیزی که بهترین، موثرترین و سخترین مکانیسم باشد که بر اساس آن برای ایران بسیار بسیار تقبل کردن سخت میشود، خوب در این صورت این همان مکانیسمی است که ما داریم و از آنچه که قبلا برای مثال در قبال کره شمالی انجام شده، فراتر رفته است».
خبرنگار نیویورک تایمز پرسید که شما بیشتر از هر رئیسجمهور دیگر آمریکا از سال 1357 تاکنون با مقامات ایرانی تعامل داشتید. این موضوع چه به شما آموخته است؟
رئیسجمهور آمریکا گفت: «هنوز این موضوع که به مقامات ایران اعتماد کنم را به من نیاموخته است اگرچه فکر میکنم جان کری در تعاملاتش با وزیر خارجه ظریف آموخته است که وقتی شما یک توافق را به پیش میبرید و آنها به نظر میرسد که آن را دنبال میکنند، شاید فکر کنید اینجا یا آنجا راه گریزی وجود داشته باشد و به همین دلیل است که شما باید این مسائل(راه گریز) را حل کنید. اما این فکر که به محض آنکه شما چیزی را روی کاغذ نوشتید و آنها آن را نادیده میگیرند، این چیزی نبود که ما در این دو سال توافق موقت شاهد آن باشیم. یک خویشتنداری وجود دارد که آنها حس میکنند وقتی توافقی دارند و سندی دارند آنها باید به آن متعهد مانده و از آن تبعیت کنند. من فکر میکنم ما این موضوع را یاد گرفتیم».
وی همچنین مدعی شد: «ما همچنین یاد گرفتیم که صداها و نظرات ختلفی در داخل ایران وجود دارد و اینکه آن نظرات شاید منطبق با نظرات ما نباشند. به اصطلاح میانهروها در ایران ناگهان تبدیل به کسی که ما حس کنیم نمایانگر موضوعات جهانی از قبیل حقوق بشر باشند، تبدیل نمیشوند اما رویکردهای بهتر و بدتری وجود دارند که ایران میتواند در قبال منافع ما و متحدانمان اتخاذ کند و ما باید ببینیم کجا ما میتوانیم رویکرد بهتر را تشویق کنیم. آخرین چیز که شاید من یاد نگرفتم بلکه تایید شده است آنکه حتی با دشمنان خود شما باید این ظرفیت را داشته باشید که گهگاه خود را به جای آنها قرار دهید و اگر شما به تاریخ ایران نگاه کنید، شما میبینید که ما برخی دخالتها را در سرنگونی یک رژیم منتخب در ایران داشتیم. ما در گذشته از صدام حسین حمایت کردیم در زمانی که میدانستیم او از سلاحهای شیمیایی در جنگ بین ایران و عراق استفاده کرد و در نتیجه آنها نگرانیهای امینتی خاص خودشان و روایت خاص خودشان را دارند؛ روایتی که شاید ما با آن موافق نباشیم. این موضوع به هیچ وجه انواع اقدامات ثبات زدا و حمایتهایشان از تروریسم را منطقی و معقولانه جلوه نمیدهد اما من فکر میکنم وقتی ما قادر به دیدن کشور و فرهنگشان از نقطه نظر خاص تاریخی آنها باشیم، شما حداقل امکان حرکت به سمت جلو را خواهید داشت».
وی در پایان هم ادعا کرد:«وقتی رونالد ریگان و دیگران درباره توافقات تسلیحاتی با اتحاد شوروی مذاکره کردند بله شما باید این موضوع را به رسمیت بشناسید و تشخیص دهید که این(شوروی) شیطان و اهریمن و سیستم آن وحشتناک است اما در درون آن افرادی با ایدهها و خاطرات تاریخی هستند و ما باید قادر به فهم آن چیزها باشیم و سعی کنیم مقداری با آنها ارتباط برقرار کنیم و این موضوع در ارتباط با توسل نیکسون و کیسینجر به چین صادق است که در نهایت معلوم شد بسیار به نفع منافع استراتژیک آمریکا بود».
دشمن عقل
امام علی علیه السلام :
اَلْهَوى عَدُوُّ الْعَقْلِ؛
هواى نفس، دشمن خرد است.
شرح غرر: ج1، ص68